Tumori/kacionoma gastrointestinal

Çfarë është?

Sistemi gastrointestinal është sistemi tretës i trupit, i cili ka funksionin e tretjes së ushqimit, thithjes së lëndëve ushqyese (vitamina, minerale, karbohidrate, yndyrna, proteina dhe ujë) që i nevojiten për funksionimin e duhur dhe eliminimin e mbetjeve. Sistemi gastrointestinal përbëhet nga stomaku, zorra e hollë (nga ana tjetër e përbërë nga duodeni, jejunumi dhe ileumi), zorra e trashë dhe rektumi.

Tumori gastrointestinal është një tumor që rrjedh nga qelizat neuroendokrine të llojit entero-kromafin të pranishëm në sistemin gastrointestinal. Tumori gastrointestinal është një tumor i rrallë që rritet shumë ngadalë. Në shumicën e rasteve, sëmundja prek apendiksin, zorrën e hollë ose rektumin. Ndonjëherë prania e më shumë se një tumori është e mundur. Tumori gastrointestinal është shpesh asimptomatik në fazat e hershme; megjithatë, në disa raste, tumori shkakton një rritje të prodhimit të disa hormoneve, të cilat nga ana e tyre mund të shkaktojnë shfaqjen e disa simptomave si dhimbje barku, diarre, skuqje dhe ënjtje të papritur të lëkurës së fytyrës dhe qafës, gulçim në frymëmarrje.

Diagnoza

Diagnoza bëhet në bazë të testeve të mëposhtme:

• Në varësi të vendndodhjes: radiografia e zorrës së hollë me studimin e kalimit të kontrastit, ezofagogastroduodenoskopi, kolonoskopi;
• Oktreoskan;
• Analiza specifike të gjakut.

Mundësitë e rikuperimit (prognoza) dhe zgjedhja e trajtimit varen nga vendndodhja dhe faza e tumorit (nëse është i kufizuar në sistemin gastrointestinal ose nëse është përhapur në organe të tjera), si dhe nga gjendja e përgjithshme shëndetësore.

Faza e sëmundjes

Pasi të jetë demonstruar prania e tumorit, do t’i nënshtroheni testeve të mëtejshme për të parë nëse qelizat e kancerit janë përhapur në pjesë të tjera të trupit (stadimi). Stadifikimi është i rëndësishëm për zgjedhjen e trajtimit më të përshtatshëm. Për tumorin gastrointestinal nuk ekziston një sistem standard stadimi, por sëmundja klasifikohet si më poshtë:

• Të lokalizuara: qelizat kancerogjene janë të pranishme në apendiks, zorrë të trashë ose rektum, zorrë të hollë ose stomak, por nuk janë përhapur në organe të tjera;
• Rajonale: qelizat e kancerit janë përhapur nga apendiksi, zorra e trashë ose rektumi, zorra e hollë ose stomaku në indet ose nyjet limfatike aty pranë;
• Metastatike: qelizat e kancerit janë përhapur në pjesë të tjera të trupit;
• E përsëritur: sëmundja përsëritet pas trajtimit. Përsëritja mund të zhvillohet në të njëjtin vend si tumori primar ose në një organ tjetër.

Trajtimi

Opsionet terapeutike të disponueshme aktualisht për trajtimin e kancerit gastrointestinal janë:

• Kirurgji;
• Kimioterapia;
• Terapia biologjike;
• Analoge të sandostatinës;
• Radioterapi metabolike;
• Transplantimi i mëlçisë.

Për sa i përket operacionit, në varësi të vendit nga e cila ka origjinën tumori, kirurgu mund të vendosë ta heqë atë duke zbatuar një nga llojet e mëposhtme të operacionit:

• Apendektomia e thjeshtë: është heqja e apendiksit. Nëse kirurgu heq edhe një pjesë të zorrës së trashë, operacioni quhet hemikolektomi. Kirurgu mund të vendosë gjithashtu të heqë disa nyje limfatike për t’i ekzaminuar ato nën mikroskop në kërkim të ndonjë qelize tumorale;
• Rezeksioni intestinal: kirurgu heq tumorin së bashku me një kufi të indit të shëndetshëm përreth, pastaj bashkon dy trungjet e zorrëve dhe, nëse e sheh të përshtatshme, heq edhe disa nyje limfatike për t’i ekzaminuar në mikroskop;
• Gastrektomia totale: konsiston në heqjen totale të stomakut dhe një pjese të ezofagut, pjesës së parë të zorrës së hollë dhe indeve të tjera ngjitur. Në të njëjtin vend, kirurgu gjithashtu heq nyjet limfatike ngjitur dhe lidh ezofagun me zorrën e hollë. Kirurgu gjithashtu mund të vendosë të heqë shpretkën.

Kimioterapia është modaliteti terapeutik që shkatërron qelizat e tumorit nëpërmjet administrimit të barnave, të cilat mund të merren nga goja në formë tabletash, ose të injektohen në mënyrë intravenoze ose intramuskulare. Kimioterapia përkufizohet si një trajtim sistemik, sepse ilaçi hyn në qarkullimin e gjakut, përhapet në të gjithë trupin dhe në këtë mënyrë mund të arrijë dhe shkatërrojë qelizat tumorale që janë përhapur jashtë sistemit të tretjes.

Terapia biologjike konsiston në administrimin e substancave të prodhuara nga vetë trupi ose me origjinë sintetike për të stimuluar, drejtuar ose rimekembur sistemin imunitar të trupit për t’u mbrojtur nga sëmundja. Ilaçet e synuara molekularisht ndryshojnë nga kimioterapia në aftësinë e tyre për të synuar në mënyrë selektive caqe të caktuara që janë më të përfaqësuara në qelizat tumorale sesa në qelizat normale.

Analogët e Sandostatinës janë barna me veprim sistemik, të cilët ndikojnë në një receptor të pranishëm në disa lloje kanceresh. Radioterapia metabolike përdor gjurmues radioaktivë që njohin një objektiv specifik në qelizat e tumorit për t’i shkatërruar ato. Transplanti i mëlçisë mund të merret parasysh vetëm në raste jashtëzakonisht të përzgjedhura.

Trajtimi sipas fazës

Zgjedhja e terapisë varet nga vendndodhja dhe stadi i tumorit, mosha dhe gjendja e përgjithshme e pacientit.

Kanceri gastrointestinal i lokalizuar
Opsioni i parë i trajtimit është operacioni. Lloji i operacionit varet nga vendndodhja e tumorit:

• Shtojca: apendektomia me ose pa hemikolektomi (dhe rezeksioni i nyjeve limfatike);
• Rektumi: rezeksion i një pjese të rektumit ose anusit dhe një pjese të zorrës së trashë rektale;
• Zorrë e hollë: rezeksion intestinal (shih më lart), me heqjen e mundshme të disa nyjeve limfatike për t’u dërguar për ekzaminim mikroskopik për të konstatuar komprometimin e tyre të mundshëm nga qelizat tumorale;
• Stomaku, pankreasi ose zorra e trashë: kirurgji për të hequr organin e prekur dhe, në disa raste, edhe organe të tjera ngjitur.

Kanceri rajonal gastrointestinal
Në këtë rast trajtimi përfshin heqjen e organit të prekur dhe, nëse është e përshtatshme, edhe të organeve të tjera ngjitur.

Kanceri gastrointestinal me metastaza
Në këtë rast, opsionet terapeutike janë si më poshtë:

• Kirurgji radikale;
• Kirurgji që redukton sa më shumë masën tumorale (kirurgji zbutëse) e ndjekur nga terapi sistemike. Ky opsion vlerësohet veçanërisht në rastet e pacientëve simptomatikë me synimin për të reduktuar simptomat dhe për të përmirësuar cilësinë e jetës.

Nëse ndërhyrja nuk mund të jetë radikale, trajtimi varet nga shkalla e diferencimit të qelizave tumorale (diferencimi i lartë nënkupton ngjashmëri të madhe me qelizat e origjinës dhe për rrjedhojë më pak agresivitet): pacientët me tumore oktreoskan-pozitive mund t’i nënshtrohen trajtimit me sandostatinë analoge, e cila administrohet në injeksione intramuskulare. Kimioterapia udhëzohet për ata pacientë me tumore oktreoskan-negative. Rastet e fundit janë të rralla.

Edhe nëse kirurgjia radikale duket e padëshirueshme, është e mundur që pacientit t’i ofrohet një cikël kimioterapie për të zvogëluar madhësinë e tumorit dhe më pas të vlerësohet përsëri mundësia e operacionit radikal.

Kanceri gastrointestinal i përsëritur
Trajtimi varet nga shumë faktorë. Opsionet terapeutike janë, megjithatë, ato të përshkruara tashmë për kancerin gastrointestinal me metastaza.