Kanceri primar i mëlçisë, i quajtur gjithashtu hepato-karcinoma, është një tumor që e ka origjinën në indet e mëlçisë. Mëlçia është një nga organet më të mëdha në trup: ndodhet në pjesën e sipërme të djathtë të barkut dhe mbrohet nga kafazi i brinjëve. Mëlçia ka shumë funksione: luan një rol të rëndësishëm në transformimin e ushqimit që konsumojmë në energji, si dhe filtron dhe ruan gjakun.
Faktorët kryesorë të rrezikut
Faktorët e rrezikut që lidhen me shfaqjen e kancerit primar të mëlçisë janë:
- Hepatiti viral B dhe C
- Alkoolizmi
- Cirroza
- Ekspozimi ndaj toksinave
- Marrja e steroideve anabolike
- Çrregullime metabolike (rritje e niveleve të kolesterolit dhe triglicerideve, intolerancë ndaj glukozës)
Diagnoza
Shumë pacientë nuk përjetojnë asnjë simptomë, por është mirë që të konsultoheni me mjekun tuaj në rast të:
- Prania e një mase në anën e djathtë, pak poshtë kafazit të kraharorit
- Siklet i lokalizuar në rajonin e sipërm të djathtë të barkut
- Dhimbje rreth tehut të shpatullës së djathtë
- Humbje peshe pa asnjë arsye
- Shfaqja e verdhëzës (njollë e verdhë e lëkurës dhe e të bardhës së syve)
- Lodhje jonormale
- Të përziera
- Mungesa e oreksit
Diagnoza vendoset kryesisht në bazë të analizave dhe hetimeve të gjakut që lejojnë ekzaminimin e gjendjes së mëlçisë. Ekzaminime të tjera përfshijnë:
- Grafi e gjoksit
- Ekografi
- Tomografia aksiale e kompjuterizuar (CT)
- Imazhe me rezonancë magnetike bërthamore (MRI)
- Tomografia e emetimit të pozitronit (PET)
- Aspirim ose biopsi me gjilpërë të imët
- Angiografi
- Ezofagogastroskopia
- Kolonoskopia
- Laparoskopia
Trajtimi
Zgjedhja e trajtimit varet nga shtrirja dhe lloji specifik (parësor ose metastatik) i tumorit, gjendja e përgjithshme dhe rezultatet e analizave dhe ekzaminimeve të cilave i është nënshtruar pacienti. Opsionet e trajtimit për kancerin e mëlçisë, të cilat mund të zbatohen individualisht ose në kombinim, janë si më poshtë:
- Kirurgji
- Rezekcion: Operacioni që lejon të hiqet vetëm pjesa e mëlçisë ku ndodhet tumori.
- Transplantimi: Operacion i vështirë, i cili kryhet kur është e nevojshme të hiqet e gjithë mëlçia dhe të zëvendësohet me një mëlçi të shëndetshme të marrë nga një dhurues.
- Kriokirurgjia: Teknikë kirurgjikale që shfrytëzon veprimin nekrotizues të temperaturave shumë të ulëta për të shkatërruar qelizat tumorale.
- Procedura radiologjike intervenuese: Procedura gjatë të cilave, nën kontrollin e rrezeve X ose ultratingujve, mund të injektohen substanca ose mund të përdoren pajisje të afta për të shkatërruar qelizat e tumorit.
- Kimioterapia
- Radioterapia
- Terapia me rrezatim të brendshëm selektiv: Trajtim rajonal, që do të thotë se rrezatimi drejtohet në mëlçi, dhe në veçanti në qelizat e tumorit, pa prekur organet e tjera të trupit. Indikohet për tumoret parësore dhe dytësore (metastatike) të mëlçisë.
Pas trajtimit
Pasi të përfundojë trajtimi, onkologu juaj do t’ju nënshtrojë kontrolleve periodike të cilat do të përfshijnë vizita mjekësore dhe disa teste instrumentale. Kjo është ajo që mjekët zakonisht e quajnë ndjekje. Në rastin e një operacioni potencial kurativ, kontrollet fillimisht do të bëhen më shpesh (tre-gjashtë muaj), dhe më pas do të bëhen më të rralla me kalimin e kohës (një herë në vit). Për më tepër, nëse jeni duke u trajtuar me kimioterapi ose nëse keni efekte anësore për shkak të trajtimeve të marra, do të ishte e këshillueshme që në muajt e parë të vizitoni periodikisht mjekun tuaj të familjes. Kontrollet janë koha e duhur për të ndarë ankthet ose frikën tuaj me onkologun tuaj dhe për t’i bërë atij çdo pyetje. Megjithatë, nëse keni ndonjë problem ose keni simptoma të reja ndërmjet kontrolleve, duhet të kontaktoni onkologun tuaj sa më shpejt të jetë e mundur.