Skip to content

Melanoma

    Çfarë është?
    Melanoma është një tumor i lëkurës që e ka origjinën nga melanocitet, qelizat përgjegjëse për prodhimin e melaninës, substancë përgjegjëse për ngjyrën e lëkurës. Është një sëmundje e pazakontë (2-3% e të gjithë tumoreve) dhe zakonisht shfaqet midis moshës 30 dhe 60 vjeç, veçanërisht te njerëzit nën 50 vjeç.

    Shkaqet Disa faktorë rreziku që predisponojnë për zhvillimin e sëmundjes përfshijnë:

    • Lëkurë e bardhë, veçanërisht ajo që digjet lehtë, nuk nxihet ose nxihet pak.
    • Sy blu ose jeshil.
    • Flokë të kuq ose bjond.
    • Më shumë se 100 nishane.
    • Djegie të rënda nga dielli, veçanërisht para moshës 15 vjeç.
    • Ekspozim i shpeshtë dhe intensiv ndaj diellit.
    • Ekspozim i shpeshtë ndaj shtretërve për rrezitje para moshës 30 vjeç.
    • Historia familjare e melanomës.

    Vetë-ekzaminimi i lëkurës Vetëkontrolli i lëkurës është një procedurë e thjeshtë që duhet kryer pas një banjë ose dush në një dhomë të ndriçuar mirë me pasqyrë të plotë dhe një pasqyrë dore. Hapat për vetë-ekzaminimin përfshijnë:

    • Mësimi i vendndodhjes dhe pamjes së shenjave dhe nishaneve.
    • Kontrolli për ndryshime në madhësi, formë, ngjyrë ose konsistencë të nishane.
      Kontrolli i kujdesshëm nga koka te këmbët pa lënë asnjë pjesë të lëkurës pa ekzaminuar, duke përfshirë shpinën, kokën, rrudhat mes vitheve dhe organet gjenitale.
    • Shikimi në pasqyrë përpara dhe mbrapa, ngritja e krahëve për të ekzaminuar sqetullat.
    • Përkulja e bërrylit dhe ekzaminimi i thonjve, pëllëmbës, parakrahut (edhe shpina) dhe pjesa e sipërme e krahut. Përsëritet për krahun tjetër.
    • Ekzaminimi i këmbëve përpara, mbrapa dhe anash. Shikimi mes të pasmeve dhe rreth organeve gjenitale.
    • Ulja dhe ekzaminimi i kujdesshëm i këmbëve, përfshirë thonjtë, shputat dhe hapësirat mes gishtërinjve.
    • Kontrolli i fytyrës, qafës, veshëve dhe kokës. Hiqni flokët me një krehër ose tharëse flokësh, ose kërkoni ndihmën e një familjari ose miku për një kontroll më të saktë.

    Diagnoza Kur një nishan bëhet i çrregullt në formë, ka buzë të dhëmbëzuara, ndryshon ngjyrën, rritet, rrjedh gjak, kruhet ose është i dhimbshëm, është thelbësore të vlerësohet nga një dermatolog dhe mundësisht të hiqet. Karakteristikat e një nishani që duhet të çojnë në dyshimin e shndërrimit të tij në melanoma përfshijnë:

    • Asimetria
    • Skaje/kufij të parregullt
    • Ngjyra e pabarabartë
    • Përmasat përgjithësisht më të mëdha se 6 mm
    • Evolucioni, pra transformimi i tij i shpejtë.

    Trajtimi

    • Kirurgjia: Zgjedhja e parë e trajtimit për melanomën është kirurgjia. Në shumicën e rasteve, heqja e nishanit është gjithashtu e nevojshme për diagnozën përfundimtare.
    • Terapia farmakologjike: Terapitë përfshijnë kimioterapinë (veçanërisht në rastet e sëmundjes së avancuar), terapinë molekulare dhe imunoterapinë (terapi biologjike).
    • Radioterapia: Qelizat e melanomës janë veçanërisht të ndjeshme ndaj rrezatimit. Ky trajtim përdoret kryesisht në rastet e melanomës me metastaza në kocka dhe tru.

    Pas trajtimit Pasi të përfundojë trajtimi, kirurgu ose dermatologu vendos një plan kontrolli periodik, duke përfshirë vizitat mjekësore dhe disa teste instrumentale (tomografi e kompjuterizuar/imazhe me rezonancë magnetike nukleare). Kontrolli do të jetë më i shpeshtë në fillim (tre – gjashtë muaj) dhe më pas do të pakësohet me kalimin e kohës (një herë në vit). Kjo është periudha që mjekët zakonisht e quajnë ndjekje. Nëse keni ndonjë problem ose simptoma të reja midis një kontrolli dhe një tjetri, duhet të kontaktoni onkologun tuaj sa më shpejt të jetë e mundur.