Çfarë është?
Leuçemia limfocitare kronike (LLK) është një sëmundje e karakterizuar nga prania e qelizave kancerogjene në gjak dhe palcën e eshtrave, që zakonisht përparon ngadalë. Është forma më e shpeshtë e leucemisë tek të rriturit, veçanërisht në popullatën e moshës 60 vjeç e lart. Në kushte normale, palca e eshtrave prodhon qeliza të papjekura të quajtura qeliza burimore, nga të cilat burojnë lloje të ndryshme të qelizave të gjakut, secila prej të cilave përmbush një funksion shumë specifik në organizëm:
- Qelizat e bardha të gjakut (leukocitet): ndihmojnë trupin të luftojë infeksionet.
- Qelizat e kuqe të gjakut (eritrocitet): transportojnë oksigjen dhe substanca të tjera në të gjitha indet.
- Trombocitet: përdoren për koagulimin e gjakut.
Leuçemia limfocitare kronike karakterizohet nga prania e shumë qelizave të bardha të gjakut të quajtura limfocite në gjak, në palcën e eshtrave, nyjet limfatike dhe shpnetkë. Limfocitet prodhohen nga palca e eshtrave dhe organet e tjera të sistemit limfatik. Në leuçeminë limfocitare kronike, limfocitet nuk arrijnë nivelin normal të maturimit; ndonëse në dukje normale, në realitet nuk janë në gjendje të zhdukin infeksionet dhe të mbrojnë trupin ashtu siç duhet, dhe rriten në numër të tepërt në gjak, palcën e eshtrave dhe indet limfatike, të cilat për pasojë fryhen.
Diagnoza
Në prani të simptomave të tilla si nyje limfatike të fryra, shpnetkë ose mëlçi të zmadhuar, lodhje të vazhdueshme, djersitje gjatë natës, rënie të peshës trupore ose gjakderdhje të lehtë, është mirë të shkoni te mjeku i familjes. Mjeku, pas vizitës, përshkruan analizat e gjakut, duke iu referuar veçanërisht analizës së plotë të gjakut. Nëse testet janë jonormale, ai mund të propozojë teste të mëtejshme, duke përfshirë një biopsi të palcës kockore. Kjo kryhet duke futur një gjilpërë në një kockë (zakonisht të legenit), përmes së cilës hiqet një fragment i palcës për t’u analizuar nën mikroskop.
Fazat e sëmundjes
Leuçemia limfocitare kronike klasifikohet sipas fazave të mëposhtme:
- Faza 0: numri i limfociteve në gjak është rritur shumë, por simptomat e tjera të leukemisë zakonisht nuk gjenden.
- Faza I: numri i limfociteve në gjak është rritur shumë dhe nyjet limfatike janë të fryrë.
- Faza II: numri i limfociteve në gjak është rritur fuqishëm; nyjet limfatike, shpnetka dhe mëlçia janë zgjeruar.
- Faza III: numri i limfociteve në gjak rritet shumë, numri i qelizave të kuqe të gjakut zvogëlohet shumë (anemia). Nyjet limfatike dhe mëlçia ose shpnetka janë zgjeruar.
- Faza IV: numri i limfociteve në gjak rritet shumë, ai i trombociteve zvogëlohet shumë dhe për pasojë gjaku nuk koagulohet. Nyjet limfatike, mëlçia ose shpnetka janë zmadhuar dhe mund të ketë një rënie të dukshme të rruazave të kuqe të gjakut.
- Sëmundje refraktare: do të thotë që leuçemia nuk i përgjigjet trajtimit.
Si ta trajtojmë atë
Opsionet terapeutike të disponueshme aktualisht për trajtimin e leuçemisë limfocitare kronike janë:
- Mbikëqyrja hematologjike: pacienta mbahet nën kontroll të ngushtë pa iu nënshtruar asnjë trajtimi, me përjashtim të rasteve të problemeve (për shembull, fillimi i infeksioneve të shkaktuara nga sëmundja).
- Radioterapia: përdor rrezatim me frekuencë të lartë për të shkatërruar qelizat e kancerit dhe për të zvogëluar madhësinë e tumorit.
- Kimioterapia në kombinim me antitrupa monoklonale: shkatërron qelizat e tumorit përmes administrimit të barnave që mund të merren nga goja në formë tabletash ose të injektohen në mënyrë intravenoze ose intramuskulare.
- Heqja e shpnetkës (splenektomia): një operacion që kirurgu e kryen në raste të rralla nëse shpnetka zmadhohet shumë.
- Transplanti i palcës së eshtrave: synon të zëvendësojë palcën e sëmurë me palcën e kockave të shëndetshme. Procedura fillon me dhënien e dozave shumë të larta të kimioterapisë, me ose pa terapi rrezatimi, për të eliminuar qelizat tumorale dhe për të shkatërruar palcën kockore.
Trajtimi sipas fazës
- Faza 0:
- Mbikëqyrje hematologjike, pa trajtim; kimioterapia.
- Faza I:
- Mbikëqyrje hematologjike; kimioterapia me ose pa steroide (kortizon); kimioterapia me preparate të tjera; radioterapi e jashtme për nyjet limfatike të fryra; kimioterapia e kombinuar me antitrup monoklonal; pjesëmarrja në një studim klinik për vlerësimin e efektivitetit të trajtimit me antitrupa monoklonal ose transplantimit të palcës së eshtrave.
- Faza II:
- Mbikëqyrje hematologjike; kimioterapia me ose pa steroide (kortizon); kimioterapia e kombinuar me antitrup monoklonal; radioterapi e jashtme për nyjet limfatike të fryra; radioterapi e jashtme në shpnetkë për qetësimin e simptomave; pjesëmarrja në një studim klinik për vlerësimin e efektivitetit të trajtimit me antitrupa të rinj monoklonal ose transplantimit të palcës së eshtrave.
- Faza III:
- Mbikëqyrje hematologjike; kimioterapia me ose pa steroide (kortizon); kimioterapia me preparate të tjera; kimioterapia e kombinuar me antitrup monoklonal; splenektomia ose radioterapi e jashtme në shpnetkë për qetësimin e simptomave; pjesëmarrja në një studim klinik për vlerësimin e efektivitetit të trajtimit me antitrupa të rinj monoklonal ose transplantimit të palcës së eshtrave.
- Faza IV:
- Mbikëqyrje hematologjike; kimioterapia e kombinuar me antitrup monoklonal; splenektomia ose radioterapi e jashtme në shpretkë për qetësimin e simptomave; pjesëmarrja në një studim klinik për vlerësimin e efektivitetit të trajtimit me antitrupa të rinj monoklonal ose transplantimit të palcës së eshtrave.
- Leuçemia limfocitare kronike refraktare:
- Trajtimi varet nga shumë faktorë; pacienti mund të dëshirojë të vlerësojë mundësinë për të marrë pjesë në një studim klinik që synon të demonstrojë efektivitetin e barnave të reja të kimioterapisë dhe transplantimit të palcës së eshtrave ose qelizave burimore periferike.