Fazat e sëmundjes
Çfarë është?
Kanceri anal është një sëmundje e rrallë e karakterizuar nga prania e qelizave kancerogjene në anus. Tek meshkujt, zakonisht lokalizohet në pjesën e jashtme të anusit, ndërsa tek gratë prek më shpesh pjesën e brendshme të rektumit (kanali anal). Nëse anusi shpesh shfaqet i kuq, i fryrë dhe i dhimbshëm, rreziku i zhvillimit të kancerit është më i mundshëm sesa te dikush që nuk i ka këto simptoma. Tumoret që formohen në zonën e mbuluar me qime të lëkurës jashtë anusit janë kancere të lëkurës, jo kancere anale.
Diagnoza
Është e rëndësishme të shkoni menjëherë te mjeku i familjes nëse përjetoni një ose më shumë nga simptomat e mëposhtme:
- Gjakderdhje nga rektumi (edhe nëse është e vogël)
- Dhimbje ose ndjenjë e rëndimit në rajonin perianal
- Kruajtje ose rrjedhje nga anusi
- Gungë pranë anusit
Gjatë vizitës, mjeku ekzaminon rajonin e jashtëm anal dhe vazhdon me një ekzaminim rektal. Mundësitë e rikuperimit (prognoza) dhe zgjedhja e trajtimit varen nga vendndodhja dhe faza e tumorit (nëse është i kufizuar në anus ose nëse është përhapur në organe të tjera), si dhe nga gjendja juaj e përgjithshme shëndetësore.
Pasi të jetë konfirmuar prania e tumorit, duhet të kryhen teste të mëtejshme për të parë nëse qelizat e kancerit janë përhapur në pjesë të tjera të trupit (stadifikimi). Stadifikimi është i rëndësishëm për zgjedhjen e trajtimit më të përshtatshëm. Kanceri anal klasifikohet në fazat e mëposhtme:
- Stadi 0: Sëmundja është në fazën fillestare dhe qelizat tumorale janë të pranishme vetëm në sipërfaqen e indit anal
- Faza I: Tumori ka pushtuar thellë indin anal dhe ka një diametër më të vogël se 2 cm, por nuk është përhapur në muskul unazor
- Faza II: Tumori ka pushtuar thellë indin anal dhe ka një diametër më të madh se 2 cm, por nuk është përhapur në organet ose nyjet limfatike fqinje
- Faza IIIA: Tumori ka pushtuar nyjet limfatike rreth rektumit ose ka pushtuar organet e afërta si vagina, uretra ose fshikëza
- Faza IIIB: Tumori ka pushtuar nyjet limfatike më të largëta (pelvike ose inguinale) ose është përhapur në të dy organet ngjitur dhe nyjet limfatike rreth rektumit
- Faza IV: Tumori është përhapur në një distancë, duke pushtuar organet e tjera
- I përsëritur: Tumori përsëritet pas trajtimit. Përsëritja mund të zhvillohet në të njëjtin vend si tumori primar ose në një organ tjetër.
Trajtimi sipas fazes
Opsionet terapeutike të disponueshme aktualisht për trajtimin e kancerit anal janë:
- Kirurgjia
- Radioterapia
- Kimioterapia
Kirurgjia është mënyra më e zakonshme për trajtimin e tumoreve anale. Kirurgu mund të vendosë të heqë tumorin duke kryer një nga llojet e mëposhtme të operacionit:
- Rezeksioni lokal: Konsiston në heqjen vetëm të tumorit dhe kjo është e mundur kur tumori është i vogël.
- Rezeksioni abdomino-perineal: Konsiston në heqjen e anusit dhe seksionit terminal të rektumit përmes një prerjeje të bërë në bark dhe perineum. Më pas kirurgu vazhdon me një kolostomi, duke bërë një hapje në murin e barkut për të lejuar evakuimin e feçeve në një qese të veçantë.
Radioterapia përdor rrezatim me frekuencë të lartë për të shkatërruar qelizat e kancerit dhe për të zvogëluar madhësinë e tumorit. Rrezatimi mund të shpërndahet nga një makinë jashtë trupit (radioterapi e jashtme) ose substanca radioaktive mund të injektohet direkt në lezion (radioterapi e brendshme).
Kimioterapia është modaliteti terapeutik që shkatërron qelizat e tumorit nëpërmjet administrimit të barnave, të cilat mund të merren nga goja në formë tabletash, ose të injektohen në mënyrë intravenoze ose intramuskulare. Kimioterapia është një trajtim sistemik, sepse ilaçi hyn në qarkullimin e gjakut dhe përhapet në të gjithë trupin, duke shkatërruar qelizat tumorale që janë përhapur në distancë.
Radioterapia dhe kimioterapia mund të kombinohen për të zvogëluar madhësinë e tumorit dhe për të shmangur rezeksionin abdomino-perineal dhe kolostominë.
Si ta trajtojmë atë?
Zgjedhja e terapisë varet nga vendndodhja dhe stadi i tumorit, mosha dhe gjendja e përgjithshme e pacientit.
Faza 0: Trajtimi është ndoshta rezeksioni lokal, me të cilin mund të hiqet i gjithë tumori, i cili në këtë fazë është i vogël dhe sipërfaqësor.
Faza I: Opsionet e trajtimit janë:
- Rezeksion lokal
- Radioterapi me ose pa kimioterapi. Disa pacientë mund t’i nënshtrohen edhe terapisë së brendshme të rrezatimit.
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, rezeksioni abdomino-perineal me kolostomi.
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, kimioterapi plus radioterapi.
- Radioterapi e ndjekur nga radioterapi intrakavitare në rast të sëmundjes së mbetur pas përfundimit të radioterapisë së jashtme.
Faza II: Opsionet e trajtimit janë:
- Rezeksion lokal
- Radioterapi plus kimioterapi. Disa pacientë mund t’i nënshtrohen edhe terapisë së brendshme të rrezatimit.
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, rezeksioni abdomino-perineal me kolostomi.
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, kimioterapi plus radioterapi.
Faza IIIA: Opsionet e trajtimit janë:
- Radioterapi plus kimioterapi
- Radioterapi e brendshme
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, rezeksioni abdomino-perineal me kolostomi
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, kimioterapia plus radioterapi.
Faza IIIB: Opsionet e trajtimit janë:
- Radioterapi plus kimioterapi
- Nëse qelizat tumorale janë ende të pranishme pavarësisht trajtimit, rezeksion lokal ose abdomino-perineal (në varësi të shtrirjes së mbetjes së tumorit pas trajtimit me kimioterapi) me ose pa diseksion të nyjeve limfatike.
Faza IV: Opsionet e trajtimit janë:
- Kirurgjia paliative, që synon zbutjen e simptomave të shkaktuara nga tumori
- Radioterapi paliative
- Kimioterapia paliative dhe radioterapia.
Kanceri anal i përsëritur
Opsionet e disponueshme të trajtimit varen nga lloji i trajtimit që pacienti ka kaluar tashmë:
- Pas operacionit, radioterapi gjithashtu në kombinim me kimioterapinë
- Pas kombinimit të kimioterapisë dhe radioterapisë, kirurgjia
- Kimioterapi dhe radioterapi shtesë.